بزرگنمایی:

پایگاه خبری نوید تربت: Navidtorbat.ir

 سید جلال فیاضی

دو هفته پس از ماجرای گرانی بنزین و اعتراضات و حوادث پس از آن این موضوع همچنان در کانون توجه صاحب‌نظران ،منتقدان و رسانه‌هاست. رسانه های داخلی هر یک از منظری به مسئله می نگرند و رسانه‌های بیگانه نیز ماهی اهداف خود را از این آب گل آلود صید میکنند .امابه نظر می رسد فارغ از هرگونه نگاه سیاسی و جناحی و به مصداق« گذشته چراغ راه آینده» ، لازم است حلقه‌های مفقوده تدبیر در این قضیه مورد نقد و بررسی قرار گیرد تا زمینه تصمیم سازی های مدبرانه تری در کشور فراهم شود .این نقد در سه بخش؛بررسی دلایل و مستندات گرانی، نحوه اجرای مصوبه و پیامدهای پس از آن تقدیم خواهد شد.

 اول:موافقان مهمترین دلایل برای گرانی بنزین را «مدیریت مصرف سوخت »و «جلوگیری از قاچاق بنزین» عنوان می‌کنند .در خصوص این دلایل چند نکته حائز اهمیت است:

 الف - نخستین حلقه مفقوده تدبیر در این حوزه حذف کارت سوخت از چرخه توزیع بنزین در آغاز کار دولت بود.

 به نظر می رسد یکی از چالش های رقابت سیاسی در کشور ما سیاه و سفید دیدن رقیب است. جریان های سیاسی، رقیب خود را یکسره سیاه می بینند و رفیق خود را سفید! و با روی کار آمدن هر جریان همه اقدامات جریان رقیب تخریب، حذف و یا تغییر داده می‌شود. این در حالی است که هر دولت یا جریان سیاسی نقاط قوت و ضعف عملکردی دارد و باید با تقویت نقاط قوت و اصلاح نقاط ضعف رو به آینده رفت .

اگرچه نقدهای جدی برعملکرد دولت احمدی نژاد وجود دارد ولی انصافاً یکی از اقدامات قابل دفاع دولت قبلی ایجاد سامانه کارت سوخت بود.اما متاسفانه با حذف کارت سوخت در آغاز دولت روحانی از چرخه توزیع بنزین، یکی از بهترین ابزارهای مدیریت مصرف از دسترس دولت خارج شد.

 دولت می‌توانست با حفظ کارت سوخت سقف سهمیه آن را افزایش دهد و هرگونه توزیع بنزین خارج از کارت سوخت را ممنوع کند.بااین شیوه هم امکان مدیریت پرمصرف‌ها فراهم بود و هم امکان پیشگیری از قاچاق به طور نسبی فراهم می‌شد .مضافاً اینکه حذف کارت سوخت و برقراری مجدد آن میلیاردها تومان هزینه برای کشور و مردم ایجاد کرد.

ب- قانونگذار دولت را موظف کرده است ؛ بتدریج و در طی چند سال قیمت بنرین را افزایش دهد چرا این افزایش تدریجی جای خود را به شوک ناگهانی داد؟آیا دولت دراین زمینه کوتاهی کرد یا مجلس با عدم نظارت ویا عدم تصویب افزایش قیمت در بودجه های سالیانه مقصر است ؟ ویا هردو ؟ به هرحال بررسی علل عدم اجرای قانون وبرخورد با عوامل آن یک مطالبه بحق از سوی مردم است.

پ- اگرچه مافیای قاچاق سوخت به ویژه بنزین لایه ها و پیچیدگی های خاص خود را دارد وقطعا کانونهای قدرت و ثروت در آن نقش جدی دارند ولی کارت سوخت ابزار خوبی برای  کنترل قاچاق به شمار می آید. روشن است که وقتی کشتی کشتی سوخت قاچاق می‌شود و در برخی مناطق مرزی کاروان‌های قاچاق سوخت وجود دارد باید نهادهای امنیتی ،اطلاعاتی و انتظامی کشور و نیز دولت از طریق کنترل مراکزومبادی تولید و توزیع بنزین به طور ریشه ای و بنیادین برای  مبارزه با قاچاق سوخت برنامه‌ریزی می کردند.

ج - یکی از دیگر ازعوامل بالا بودن مصرف بنزین در کشور پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی است. گفته می‌شود متوسط مصرف سوخت در کشور حداقل 50 درصد بیشتر از متوسط جهانی است و البته نسبت به کشورهای پیشرفته 4 برابربیشتر است این  بدان معناست که مردم ما امروز در مقایسه با متوسط جهانی هر لیتر بنزین را 4500 تومان و در مقایسه با کشورهای پیشرفته 12000 تومان می‌خرند! چرا در طی سالهای متمادی در  مجالس ودولت‌های مختلف برای ارتقاء کیفیت خودروهای داخلی با هدف مدیریت مصرف سوخت و پیشگیری از آلودگی هوا تدبیری اندیشیده نشد،تا امروز مصرف وقاچاق بنزین وآلودگی هوا به مسائل اول کشور تبدیل نشود ؟چرا همه راه ها برای مدیریت مصرف و مبارزه با قاچاق به جیب مردم ختم می شود؟