صادر کنندگان و دست اندرکاران صدور زعفران از وضعیت موجود اقتصادی نگرانند و نتیجه تداوم سیاست‌های ارزی برای صادرات این محصول را موجب به حاشیه رفتن صادر کنندگان قدیمی، از دست دادن بازارهای هدف و کاهش صادرات زعفران می‌دانند.

این در حالی است که بیش از 90 درصد زعفران دنیا در خراسان رضوی تولید می‌شود و این محصول رتبه نخست کالاهای صادراتی را در این استان دارد.

سالانه 300 میلیون دلار زعفران از این استان صادر می‌شود که در صورت رفع مشکلات، صادرکنندگان طی برنامه برنامه پنج ساله ششم می‌توانند این مقدار صادرات را به 1.2 میلیارد دلار در سال افزایش دهند.

رئیس اتحادیه صنف صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی گفت: بانک مرکزی سه گزینه برای صادرات زعفران و برگشت ارز حاصل از آن پیش روی صادرکنندگان گذاشته است که اجرای هر سه گزینه به نوعی به ضرر صادرکنندگان زعفران است.

غلامرضا میری افزود: در گزینه نخست صادرکنندگان باید ارز حاصل از صادرات را به سامانه نیما تحویل دهند، این در حالی است که در سایر کشورها معامله زعفران با نرخ آزاد ارز انجام می‌شود اما در ایران این ارز باید به قیمت 8,800 تومان که کمتر از نرخ آزاد آن است به سامانه نیما تحویل شود و این تفاوت قیمت به ضرر صادرکنندگان زعفران است.

وی اظهار داشت: در گزینه دوم، صادرکنندگان زعفران باید با ارز حاصل از صادرات، واردات کالا انجام دهند و این در حالی است که صادرکننده قادر به واردات کالا نیست و اگر بخواهد واردات انجام دهد فقط 2 بار در سال قادر به انجام آن خواهد بود.

وی گفت: در شرایط عادی صادرکنندگان زعفران هر روز می‌توانند صادرات زعفران داشته باشند اما اگر صادرکنندگان بخواهند در ازای ارز حاصل از صادرات، واردات کالا انجام دهند، پروسه واردات و نقد شدن پول به نحوی است که فقط 2 بار در سال می‌توان آن را انجام داد و این به ضرر صادرکنندگان زعفران است.

میری افزود: گزینه سوم، دادن ارز حاصل از صادرات به واردکنندگان کالاست که این کار نیز عملیاتی نیست زیرا وقتی سامانه نیما ارز را به قیمت دولتی به وارد کننده می‌دهد، وی هیچگاه ارز حاصل از صادرات را به نرخ روز یا آزاد از صادرکننده خریداری نمی‌کند.

وی اظهار داشت: پیشنهاد ما به بانک مرکزی این است که دولت به جای اینکه ارز دولتی را به وارد کننده کالا بدهد، ترتیبی اتخاذ کند که واردکنندگان، ارز را به نرخ روز از صادرکنندگان دریافت کنند و دیگر نیازی نباشد که صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات را به سامانه نیما بدهند.

وی گفت: در صورتی که واردکنندگان، ارز حاصل از صادرات را از صادرکنندگان دریافت کنند، علاوه بر ارز، اظهارنامه صادراتی نیز به آنان تحویل می‌شود.

رئیس اتحادیه صنف فروشندگان زعفران مشهد افزود: پیشنهادات در این زمینه از سوی متولیان در استان خراسان رضوی طی نشستی با عوامل بانک مرکزی ارائه شد و 20 روز از این نشست می‌گذرد اما هنوز هیچ تصمیمی در این زمینه اتخاذ نشده است.

وی اظهار داشت: تاکنون بهای زعفران صادر شده توسط صادرکنندگان استان به صورت ریال وارد کشور شده است.

وی گفت: صادرکنندگان از وضعیت فعلی نگران هستند و اغلب دست از کار کشیده‌اند و با کارت بازرگانی خود صادرات کالا انجام نمی‌دهند.

میری افزود: این کارت‌ها اغلب به شرکت‌هایی که نیاز به واردات دارند، اجاره داده می‌شود یا زعفران توسط شرکت‌هایی که نیاز به واردات کالا دارند، صادر می‌شود تا از محل ارز حاصل از صادرات، واردات کالا انجام دهند.

وی با بیان اینکه صادرکنندگان اصلی زعفران در استان 30 نفر هستند، اظهار داشت: اجاره کارت بازرگانی و کنار کشیدن صادرکنندگان از صدور زعفران باعث شده است صادرکنندگان خلق الساعه وارد میدان شوند و با در اختیار داشتن کارت‌های اجاره‌ای 80 تا 100 میلیون دلار صادرات زعفران انجام دهند.

نایب رئیس شورای ملی زعفران ادامه داد: مشکل دیگر صادرات تعرفه گمرکی برای صادرات زعفران است به نحوی که نرخ صادرات زعفران از استان در سال گذشته روی کاغذ و از نظر آمار 350 میلیون دلار اما میزان واقعی آن 170 میلیون دلار است و این مابه التفاوت در نتیجه بالا بودن تعرفه گمرکی است.

وی گفت: از سوی دیگر به دلیل تحریم‌ها، صادرکنندگان به صورت مستقیم نمی‌توانند زعفران را صادر کنند لذا آن را در اختیار تجار کشورهای همسایه می‌گذارند و آنان نیز سود قابل توجه و تمام اطلاعات مربوط به مشتری زعفران استان در کشورهای دیگر را به دست می‌آورند که این امر باعث می‌شود بعد از مدتی تجار کشورهای همسایه مشتری‌های صادرکنندگان ایرانی را از دستشان خارج کنند.

وی افزود: زعفران سهم عمده‌ای از صادرات استان را دارد لذا لازم است موانع موجود در مسیر صادرات آن برداشته شود که این مهم نیازمند تغییر سیاست‌های ارزی است.

یک صادر کننده زعفران و عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نیز گفت: اغلب صادرکنندگان خراسان رضوی در سال گذشته با مشکلات عدیده ای مواجه بودند که این مشکلات در حوزه زعفران به مراتب جدی تر است زیرا از یک سو قاچاق زعفران به دلیل کم حجم و گران بودن این محصول رایج است و از سوی دیگر بخش عمده‌ای از این محصول توسط صادرکنندگان غیرواقعی به مقاصد هدف ارسال می‌شود.

علی شریعتی مقدم افزود: بخشنامه‌های صادر شده در زمینه بازگشت ارز حاصل از صادرات، شرایطی ایجاد کرده که یا صادرکننده باید واردات کالا انجام دهد یا ارز حاصل از صادرات را واگذار کند و این در حالی است که صادرکنندگان واقعی امکان واردات کالا ندارند، زیرا 100 درصد فعالیت آنان بر حوزه صدور کالا متمرکز است.

وی اظهار داشت: قیمت تمام شده محصول زعفران و گیاهان دارویی منطبق بر نرخ آزاد بازار ارز است اما صادرکنندگان با کاهش جدی صادرات و افزایش هزینه‌های سربار روبرو بوده‌اند، از این رو اغلب آنان دچار ضرر و زیان شده و به دلیل آنکه فروش آنها به صورت ریالی بوده، نتوانسته‌اند ارزی را به چرخه اقتصاد بازگردانند.

وی گفت: در این شرایط انتظار داریم صادرکنندگان واقعی و خوشنام واحدهای تولیدی - صادراتی با مشکلات مالیاتی، قضائی و مشکلاتی از این دست مواجه نشوند و در فرآیند خود اظهاری مورد حمایت قرار گیرند.

شریعتی مقدم افزود: در دیدار با نماینده بانک مرکزی، جنبه‌های مختلف تجارت خارجی محصول زعفران و گیاهان دارویی تشریح شد و مقرر گردید برای توسعه صادرات زعفران تدبیری اندیشیده شود و صادرکنندگان واقعی مورد حمایت بیشتر قرار گیرند.

وی اظهار داشت: از آنجا که بخش عمده‌ای از صادرات زعفران توسط افراد غیرمتخصص و خارج از چرخه تولیدکنندگان انجام می‌گیرد، انتظار داریم بانک مرکزی و مراجع ذیصلاح پس از بررسی، تصمیمات لازم را اتخاذ کنند تا میان صادرکنندگان واقعی و باتجربه با کسانی که به صورت کارمزدی یا به هر نحو دیگر صادرات انجام می‌دهند، تمایز بوجود آید.

وی گفت: در نشست با نمایندگان بانک مرکزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه تجارت، اطمینان بیشتری به صادرکنندگان واقعی و تشکل‌های مربوطه داده شد به طوری که بانک مرکزی اعلام آمادگی کرد در کنار صادرکنندگان، به رفع موانع کمک کند.

شریعتی مقدم افزود: در این نشست نمایندگان بانک مرکزی قول مساعد دادند به روش‌های مختلف به ماهیت رقابتی بازار زعفران نظم بهتری دهند تا صادرکنندگان بتوانند ارز خود را با سهولت بیشتر به چرخه اقتصاد بازگردانند که این حمایت‌ها باعث دلگرمی صادرکنندگان و تشکیلات مربوطه خواهد بود.

وی اظهار داشت: نمایندگان سازمان توسعه تجارت نیز قول مساعد دادند که کارت اهلیت برای صادرکنندگان زعفران صادر کنند و بدین طریق صادرکنندگان واقعی شناسایی شوند و نظم به صادرات زعفران بازگردد.

وی ابراز امیدواری کرد، شورای عالی صادرات و سازمان توسعه تجارت در چارچوب فرآیند حمایتی، صادرات محصول زعفران را توسعه دهند و همچنین بسته حمایتی برای صادرات زعفران در نظر گرفته شود تا این محصول به جایگاه واقعی خود بازگردد.

مسئول بخش زعفران سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: مشکلات صادرکنندگان زعفران در نشست با مسئولان ذیربط در تهران مطرح و قرار بر واقعی شدن نرخ زعفران شده است.

علی اسمی افزود: مقرر شد نرخ ارز بر مبنای قیمتی که زعفران صادراتی ایران در بازار هدف به فروش می‌رسد، برای صادرکنندگان محاسبه شود.

وی اظهار داشت: این مهم باید از طریق مراجع ذیصلاح در وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صمت پیگیری شود تا مشکلات به صادرات محصول زعفران به عنوان یکی از مهمترین محصولات صادراتی استان ضربه وارد نکند.

وی با بیان اینکه آمارها گویای افزایش صادرات زعفران در خراسان رضوی طی دو ماه گذشته است گفت: شاید این وضعیت پایدار نباشد زیرا نوسان موجود در بازار هم به تولیدکننده و هم به صادر کننده ضربه می‌زند و این امر مانع برنامه ریزی درست برای صادرات زعفران است.
منبع: ایرنا