بزرگنمایی:
ستفاده از حرکات بدن بخشی از ارتباط و زبان است و در سراسر دنیای جانوران از ماهی‌ها گرفته تا میمون‌ها و پرندگان دیده می‌شود. بااین‌حال حرکات بدنی پیچیده‌تر تاکنون بیشتر در نخستی‌سانان دیده شده است.
پایگاه خبری نوید تربت: http://www.navidtorbat.ir
آزمایش‌های جدید نشان می‌دهد که فیل‌ها از طیف گسترده‌ای از حرکات برای ابراز خواسته‌های خود استفاده می‌کنند.
استفاده از حرکات بدن بخشی از ارتباط و زبان است و در سراسر دنیای جانوران از ماهی‌ها گرفته تا میمون‌ها و پرندگان دیده می‌شود. بااین‌حال حرکات بدنی پیچیده‌تر تاکنون بیشتر در نخستی‌سانان دیده شده است. پژوهشگران برای بررسی دقیق‌تر این موضوع، به حرکات ارتباطی فیل‌ها نگاه کردند تا بفهمند آیا آن‌ها می‌توانند از این حرکات برای رسیدن به هدفی خاص استفاده کنند و پیام‌های خود را بهتر منتقل کنند.
برای استفاده مؤثر از یک حرکت، باید مخاطبی هشیار داشته باشید. اگر حرکتی که انجام می‌دهید به نتیجه دلخواهتان نرسد، ممکن است آن را تکرار کنید یا آن را با حرکتی دیگر ترکیب کنید تا به هدف خود برسید. این موقعیت‌ها با اصطلاحاتی مثل جهت‌گیری به سمت مخاطب، پافشاری و بسط حرکت شناخته می‌شوند. این نوع حرکات بدنی، «اشاره‌های هدفمند و آگاهانه» نام دارند و تاکنون تنها در میمون‌ها یا در موقعیت‌هایی بسیار خاص در سایر گونه‌ها دیده شده‌اند.
گروه‌های پژوهشی برای بررسی اینکه آیا فیل‌ها نیز به این شکل واکنش نشان می‌دهند، مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را در زیمبابوه با 17 فیل آفریقایی نیمه‌اهلی‌شده ساوانا انجام دادند. یک گروه در منطقه حفاظت‌شده جفوتا زندگی می‌کردند و دو گروه دیگر در پارک ملی ویکتوریا فالز مستقر شدند.
فیل‌ها در طول روز آزادانه حرکت می‌کنند و شب‌ها در اصطبل نگهداری می‌شوند. پژوهشگران 8 فیل نر و 9 فیل ماده را به دو گروه سنی تقسیم کردند: بزرگسالان جوان با سن 15 تا 34 سال و بزرگسالان مسن با سن 35 سال یا بیشتر.
در آزمایش، به فیل‌ها یک سینی پر از سیب و یک سینی خالی نشان داده می‌شد که هر دو خارج از دسترس بودند. برای شروع آزمایش، پژوهشگر یک سیب از سینی برداشت و به فیل داد. این کار دو بار دیگر نیز تکرار شد. سپس پژوهشگر به مدت 40 ثانیه منتظر ماند. در مرحله بعد، یکی از سه حالت زیر رخ داد:
- فیل به سینی سیب دسترسی پیدا می‌کرد و می‌توانست باقی سیب‌ها را بردارد.
- فقط سینی خالی به فیل نشان داده می‌شد.
- سینی سیب به فیل نشان داده می‌شد، اما فقط اجازه داشت یکی از سیب‌های باقی‌مانده را بردارد.
به گفته‌ی وستا آلئوتری، نویسنده اصلی پژوهش: «کاملاً مشخص بود که فیل‌ها سیب‌ها را می‌خواستند. آن‌ها واقعاً احساساتشان را به‌خوبی نشان می‌دهند.» تیم پژوهشی مجموعاً 313 حرکت (ژست) از 38 نوع مختلف را در میان سه گروه فیل ثبت کرد. از این میان، 161 حرکت به سوی پژوهشگر، 12 حرکت به سمت سینی حاوی سیب و 29 حرکت به سمت خود فیل انجام شدند. هیچ حرکتی نسبت به سینی خالی ثبت نشد. تنها در یک مورد، فیلی بدون حضور پژوهشگر حرکتی انجام داد.
یافته‌های فوق نشان می‌دهند که حرکات فیل‌ها کاملاً در ارتباط با دریافت سیب‌ها بوده و سینی خالی برایشان جذابیتی نداشته است. با توجه به اینکه فیل‌ها در منطقه‌ای زندگی می‌کنند که آموزش‌هایی خارج از این آزمایش در آن دریافت می‌کنند، ممکن است سینی خالی را به‌عنوان نشانه‌ی پایان جلسه آموزشی تعبیر کرده باشند.
نویسندگان می‌نویسند: «نشان دادیم که فیل‌های نیمه‌اهلی در حضور مخاطبی که از نظر بصری هشیار است، از حرکات استفاده می‌کنند و زمانی که هدفشان فقط تا حدی برآورده می‌شود (در مقایسه با زمانی که کاملاً برآورده می‌شود)، به حرکات بیشتری ادامه می‌دهند و وقتی تلاش‌های قبلی برای ارتباط ناموفق باشند، حرکات خود را گسترش می‌دهند.»
تیم پژوهشی دریافت که فیل‌ها زمانی که سیب‌ها را دریافت نمی‌کنند، بیشتر تمایل به ایجاد حرکات جدید دارند تا صرفا تکرار حرکات قبلی. این رفتار نشان‌دهنده پافشاری و بسط حرکتی است. نویسندگان ادامه می‌دهند: «برای نخستین بار شواهدی ارائه می‌دهیم مبنی بر اینکه فیل‌های نیمه‌اهلی از حرکات متنوعی در برابر مخاطبی که از نظر بصری هشیار است استفاده می‌کنند، آن‌ها به ویژه هنگام برقراری ارتباط برای درخواست غذا، در صورت عدم دستیابی کامل به هدف به حرکت ادامه می‌دهند و پس از ناکامی تلاش‌های ارتباطی قبلی، حرکات خود را گسترش می‌دهند. این الگوی رفتاری، نخستین شواهد منظم از قصدگرایی هدف‌محور در طیف گسترده‌ای از حرکات ارتباطی در فیل‌ها و در گونه‌ای غیر از نخستی‌سانان را ارائه می‌دهد.»
یافته‌های پژوهش در مجله Royal Society Open Science منتشر شده است.
منبع: زومیت