بزرگنمایی:

پایگاه خبری نوید تربت:www.navidtorbat.ir

نوید تربت- قنات قصبه گناباد با سابقه بیش از 2 هزار و 500  سال به عنوان یکی از قدیمی و عظیم‌ ترین قناتهای کشور ریشه در تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم دارد و از آن می توان به عنوان یکی از عجایب تمدن تاریخ بشر در تامین آب یاد کرد.

این قنات از میان اراضی کوی شرقی گناباد (قصبه شهر سابق) در بخش جنوب غربی و از محلی معروف به برج علی ضامن، از داخل رسوب ‌های ریز دانه آغاز شده و به طول 331 هزار و 33 متر در یک رشته اصلی به نام قصبه و چهار رشته منشعب به نام دولاب کهنه، دولاب نو، رشته فرعی اول و رشته فرعی دوم قصبه جریان دارد.

رشته اصلی این قنات که 131 هزار و 35 متر طول دارد در امتداد دره خانیک حفر شده و عمق مادر چاه آن نیز بیش از 200 متر است و قطعه سفالهای پراکنده در اطراف دهانه چاه ‌های این رشته قنات حاکی از این است که رشته قصبه واقع در کانال اولیه اصلی قنات در زمان هخامنشیان حفر شده و به دنبال آن رشته ‌های دیگر قنات در مواقع خشکسالی در طول سالیان بعد از آن حفر شده اند.

ریزش پی در پی قنات، پیشینیان را به یافتن راه چاره ‌ای ترغیب کرده که طی آن در فاصله 683 متری، قنات را به 2 شاخه تقسیم کرده اند تا در صورت ریزش و بسته شدن یکی از کانال ‌ها، آب از دیگری خارج شده و در داخل انباشته نشود.

چاه ‌های قنات قصبه به 2 صورت چاههای کم عمق و عمودی و چاههای عمیق و پله ای تقسیم می شوند به این معنی که ابتدا در فاصله 70 تا 100 متری، چاه عمودی حفر شده و سپس با زاویه قائمه در کف آن کانالی افقی و بلند هوا، در مسیر قنات به طول سه تا پنج متر حفر شده و مقنی به تعداد هر چاه چرخی در انتهای کانالهای افقی و بر فراز چاههای عمودی استوار می‌کرده و خاک ارسال شده از دل چاه حفر شده را به بیرون انتقال می داده است.

قنات قصبه گناباد شاهکاری از پیوند هنر، دانش، فناوری و مدیریت منابع آب است که مهمترین شاخصه آن عمق مادر چاه، فناوری حفر قنات و نیز شیوه بهره برداری آب است که آن را به یکی از جاذبه های تاریخی و مهندسی جهان تبدیل کرده است.

از جمله تدابیر به کار رفته در معماری این قنات تعدد چاه های آن است که به بالغ بر 400 حلقه می رسد که این تعدد چاه ها، سبب پیشگیری از کور شدن چاه ها توسط دشمنان هنگام حمله و همچنین کاهش وزن طناب در زمان حفر و تخلیه چاه ها شده است.