در شرایط فعلی کشور نقش شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در توسعه کشور در بخش‌های مختلف بسیار مهم و تأثیرگذار است. این حکومت‌های محلی می‌توانند با تکیه بر ظرفیت‌های شهر و روستای خود زمینه توسعه و شکوفایی در بخش‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و اشتغال را فراهم کنند اما عدم وجود عزم جدی آنها برای کارآمدی و مؤثر واقع شدن و عدم حمایتهای لازم ممکن است این نهادها را به افول برساند.
هم اکنون هزار و 290 شهرداری و 37 هزار و 59 دهیاری در کشور فعال هستند که نقش مهمی در آبادانی و توسعه کشور دارند اما برای تحقق این مهم علاوه بر حمایتهای نهادهای حاکمیتی باید در جهت توانمندسازی و کارآمدی خود اقدام کنند.
در دیار شش و نیم میلیون نفری خراسان رضوی نیز 77 شهرداری و دو هزار و 434 دهیاری وجود دارد که برای آسایش و رفاه شهروندان در تلاش هستند اما بسته به عزم و همتشان نقش برخی از آنها در استفاده از ظرفیت‌ها و تحقق اهداف پررنگ‌تر و نقش برخی کمرنگ‌تر است.
حمایت از شهرداری‌ها و دهیاری‌ها
مدیرعامل سازمان همیاری شهرداریهای خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر تقویت تعامل شهرداری‌ها و دهیاری‌ها با سازمان همیاری افزود: تلاش در مسیر اجرا و عملیاتی کردن برنامه‌های زیرساختی و توسعه‌ای در شهرها از اهداف این سازمان است لذا در این راستا همراه شهرداران و دهیاران به عنوان مدیران و تصمیم سازان توسعه و آبادانی استان خواهیم بود.
احمد یزدان پناه گفت: شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به عنوان نهادهای فعال و خدمتگزار در حوزه توسعه شهری و روستایی بیش از گذشته نقش تأثیرگذاری در ایجاد رفاه و رشد شاخصه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در کشور دارند.
وی ادامه داد: امروزه برنامه ریزی و مدیریت نوین شهری و روستایی در کشور از اهمیت فراوانی برخوردار شده و این امر مهم لازمه بهبود و ارتقا خدمات شهری و روستایی به مردم است.
مدیرعامل سازمان همیاری شهرداریهای خراسان رضوی گفت: در سازمان همیاری به عنوان پشتیبان حوزه مدیریت شهری در استان تلاش شده است در مسیر رشد، شکوفایی و توسعه شهرها نقش خود را ایفا کنیم و همیار شهرداریهای استان در انجام برنامه‌ها و پروژه‌هایشان باشیم.
یزدان پناه افزود: سازمان همیاری شهرداریهای خراسان رضوی به عنوان بخشی از نظام مدیریت شهری و حمایتگر این حوزه آماده است تا در نقش یک نهاد خدمتگزار ظرفیت‌های اقتصادی، بازرگانی، علمی، پژوهشی، مشاوره‌ای، تولیدی، صنعتی، تجاری، گردشگری و عمرانی خود را به منظور کمک و پشتیبانی از این حوزه در اختیار شهرداری‌ها و حتی دهیاریهای استان قرار دهد.
کمک 920 میلیارد ریالی به 74 شهرداری
مدیرعامل سازمان همیاری شهرداریهای خراسان رضوی با تاکید بر اینکه پشتیبانی از شهرداریهای کوچک از مهمترین اولویتهای این سازمان است افزود: علی رغم تنگناهای اقتصادی فراوان و تحریم‌های موجود بالغ بر 920 میلیارد ریال در بخش تأمین تجهیزات، خدمات و ملزومات مورد نیاز حوزه شهری به حدود 74 شهرداری استان کمک و همیاری شده است.
یزدان پناه با اشاره به رشد حدود 185 درصدی حجم خدمات بازرگانی و مالی به شهرداریهای خراسان رضوی در سال 97 نسبت به 10 سال گذشته گفت: این کمک‌ها شامل مساعدت‌های مالی، تأمین تجهیرات و کالاهای مورد نیاز، پشتیبانی از پروژه‌های عملیاتی در حال اقدام و برجای مانده از سالهای گذشته، احیا این پروژه‌ها و خرید بسیاری از نیازمندی‌های شهرداری‌ها بوده است.
وی اضافه کرد: تاکنون خدمات بسیاری با حجم مالی حدود 130 میلیارد ریال در بخش خرید تجهیزات و نیازمندی‌های شهرداری‌ها از منبع اوراق اخذ اوراق تملک دارایی به حدود 22 شهرداری استان ارائه شده است که علاوه بر تأمین نیازها، کمک شایانی در حوزه مالی به شهرداری‌ها خواهد کرد.
او در خصوص کمک‌های بلاعوض به شهرداریهای استان نیز گفت: پارسال تجهیزات مختلف پارکی به مبلغی افزون بر دو هزار و 200 میلیون ریال برای شهرداریهای کم برخوردار نصرآباد، شهرآباد، احمدآباد صولت، بار و برخی شهرهای تازه تأسیس به صورت کمک بلاعوض تهیه شد و مبلغ پنج هزار میلیون ریال نیز تجهیزات و ماشین آلات و لازم مورد نیاز برای شهرهای سمیع آباد و حکم آباد که به تازگی شهر شده‌اند با اقساط بلند مدت تهیه و تأمین شده است.
مدیرعامل سازمان همیاری شهرداریهای خراسان رضوی گفت: در بخش کمک‌های مالی مبالغی به ارزش 12 میلیارد ریال به 14 شهرداری استان از جمله انابد، داورزن، همت آباد، ششتمد، چناران، چاپشلو، صالح آباد، سلطان آباد، رشتخوار، چکنه، سلامی، ریوش، قلندرآباد، و شهرآباد در روزهای پایانی سال 97 برای رفع مشکلات مالی و حقوق پرسنل داده شد.
یزدان پناه افزود: همچنین از 74 شهرداری خراسان رضوی، 55 شهرداری پارسال از ظرفیت‌های بخش بازرگانی سازمان همیاری در حوزه تأمین تجهیزات و خدمات مختلف بهره برده‌اند و تلاش می‌کنیم با برقراری تعاملات بیشتر و توانمندسازی شهردایها، سازو کارهایی برای بهره مندی تمام شهرداری‌ها به ویژه شهرداریهای کم برخوردار استان از این ظرفیت‌ها فراهم شود.
شهرداریهای کوچک در آستانه ورشکستگی
رئیس شورای اسلامی استان خراسان رضوی نیز با بیان اینکه منابع مالی شهرداری‌ها هر روز محدودتر می‌شود گفت: شهرداریهای شهرهای کوچک در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند و اعتبارات و تخصیص‌های قطره چکانی جوابگوی نیازهای مالی آنها نیست و بسیاری از شهرداری‌ها حتی نیمی از بودجه سال گذشته خود را نتوانسته اند محقق کنند.
سعید برزویی افزود: به کارگیری نیروهای مازاد، قوانین محدود کننده منابع مالی، رفتارها و عملکردهای پرهزینه و نبود درآمدهای پایدار، التیام زخم‌های شهرداری‌ها را ناممکن کرده است.
وی اضافه کرد: ارائه خدمات نامطلوب، مشکلات اجتماعی و کالبدی شهرها، معوقات کارکنان و کارگران و نبود نشاط اجتماعی و شهری در شرایط رکود و گرانی موجب نارضایتی بیشتر مردم از عملکرد شوراها و شهرداری‌ها شده است.
رئیس شورای اسلامی استان خراسان رضوی با بیان اینکه کار امروز شهرداری‌ها از شعار دادن برای ایجاد درآمد پایدار، جذب سرمایه گذار، استفاده از ظرفیت‌های شهری و تعدیل نیروها گذشته است افزود: کمتر شهری به سوی ایجاد این موارد پیش رفته است و در بسیاری از شهرها این تفکر در شوراها و شهرداری‌ها دیده نمی‌شود و مدام پیگیر اعتبارات ملی و دولتی هستند.
برزویی گفت: شهرداری‌ها باید آموزش‌ها و مشاوره‌های لازم را در خصوص ایجاد درآمدهای پایدار و ایجاد شرایط مناسب برای جذب سرمایه گذار و رونق شهر فرا بگیرند.
نقش تسهیلگری دهیاران در امور معین اقتصادی
بنا به گفته مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری خراسان رضوی، دهیاران و شوراهای روستایی می‌توانند نقش مهمی در تسهیلگری امور معین‌های اقتصادی در روستاهای استان ایفا کنند.
محمد علی همدمی نژاد افزود: باید از تمام ظرفیت شهرستانها در راستای اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی با رویکرد رونق تولید، ایجاد اشتغال و کارآفرینی استفاده کرد.
وی اضافه کرد: دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری آمادگی لازم در خصوص تدوین برنامه آموزشی و ارائه آموزش‌ها در راستای توانمندسازی دهیاران را دارد.
او اضافه کرد: در هر منطقه ظرفیت‌ها و امکانات خوبی برای توسعه وجود دارد که باید از این ظرفیت‌ها در زمنیه تولید، توسعه، رونق اقتصادی و اشتغال بهره برد.
استان خراسان رضوی با بیش از شش میلیون نفر جمعیت دارای 28 شهرستان، 70 بخش، 75 شهر و 164 دهستان است.