پایگاه خبری نوید تربت: http://www.navidtorbat.ir✍ ابوالقاسم عابدین‌پور
در سال‌های اخیر، نام ونزوئلا بیش از هر چیز یادآور بحران اقتصادی، بی‌ثباتی سیاسی و مهاجرت گسترده بوده است. کشوری که زمانی با داشتن بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان، نماد ثروت و امید در آمریکای جنوبی به‌شمار می‌رفت، امروز به یکی از آسیب‌دیده‌ترین جوامع منطقه بدل شده است. سرنوشت ونزوئلا تنها داستان سقوط یک کشور نیست، بلکه در دل خود درس‌هایی عمیق برای ملت‌هایی دارد که میان سیاست، اقتصاد و مردم‌سالاری در رفت‌وآمدند.
1- وابستگی به نفت، مسیر بدون بازگشت
ونزوئلا در دهه‌های گذشته، اقتصاد خود را به نفت گره زد. سال‌ها درآمد سرشار نفتی، دولت‌ها را از اصلاح ساختارهای تولیدی و توسعه صنایع دیگر بی‌نیاز کرد. اما هنگامی که قیمت جهانی نفت سقوط کرد، اقتصاد کشور نیز از درون فرو پاشید.
نخستین درس روشن این تجربه، خطر اتکا به یک منبع درآمدی است. اقتصادهایی که تنوع ندارند، در برابر نوسانات جهانی و تحریم‌ها شکننده‌ترند. توسعه پایدار تنها با سرمایه‌گذاری در تولید، آموزش، فناوری و کارآفرینی ممکن است، نه با توزیع موقت ثروت نفتی.
2- سیاست بدون شفافیت، دشمن اعتماد عمومی
در ونزوئلا، سیاست به جای آن‌که ابزاری برای حل مشکلات باشد، خود به ریشه بحران بدل شد. تمرکز قدرت در دستان گروهی محدود، ضعف نهادهای نظارتی، و نبود شفافیت در انتخابات، اعتماد مردم را از میان برد.
هیچ اقتصادی در غیاب اعتماد عمومی دوام نمی‌آورد. تجربه ونزوئلا نشان می‌دهد که دموکراسی واقعی تنها در سایه آزادی رسانه، پاسخگویی مسئولان و استقلال قوه قضائیه معنا پیدا می‌کند.
3- تحریم‌ها و هزینه‌های انزوا
اگرچه بخش بزرگی از بحران ونزوئلا ناشی از خطاهای داخلی بود، اما تحریم‌های بین‌المللی نیز فشار سنگینی بر مردم عادی وارد کرد. در دنیای امروز، انزواطلبی سیاسی و تقابل دائمی با جامعه جهانی، هزینه‌ای گزاف دارد.
درس سوم آن است که تعامل سازنده با جهان، شرط بقا و رشد هر اقتصادی است. هیچ کشوری، هرچند ثروتمند، در حصار خودکفایی مطلق نمی‌تواند شکوفا شود.
4- مردم، آخرین سرمایه‌ی یک ملت
در میانه‌ی بحران، میلیون‌ها نفر از ونزوئلایی‌ها کشور خود را ترک کردند. مهاجرت گسترده نیروی انسانی، ضربه‌ای بود که از هر تحریم اقتصادی سنگین‌تر عمل کرد. فرار مغزها و خروج نیروی کار ماهر، نشانه آن است که اگر امید از جامعه رخت بربندد، هیچ ثروتی جایگزین آن نخواهد شد.
حکومت‌ها باید بدانند امنیت و اقتدار واقعی از رضایت و امید مردم سرچشمه می‌گیرد، نه از کنترل و سرکوب.
آینه‌ای در برابر آینده
ونزوئلا امروز، آینه‌ای در برابر بسیاری از کشورهای در حال توسعه است. این آینه هشدار می‌دهد که رشد اقتصادی بدون نهادهای سالم سیاسی، و عدالت اجتماعی بدون شفافیت، سرابی بیش نیست.
تجربه‌ی تلخ کاراکاس باید ما را به تأمل وادارد که چگونه می‌توان از ثروت ملی پاسداری کرد بدون آن‌که آزادی، اعتماد و آینده‌ی مردم را قربانی ساخت؟