چاپ

پایگاه خبری نوید تربت:http://www.navidtorbat.ir

ابوالقاسم عابدین‌پور

سخنرانی 15 دقیقه‌ای رئیس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در شرایط خواص پس از جنگ 12 روزه و حمله آمریکا به تأسیسات هسته ای ایران از لحاظ مختلف مورد توجه کنشگران سیاسی و اقتصادی داخلی و بویژه خارجی قرار گرفته است. این یادداشت به برسی همه جانبه آن از لحاظ نقاط قوت و ضعف و نیز پیامدهای مورد انتظار پرداخته است.

محورهای اصلی:

1- انتقاد از آمریکا و اسرائیل به‌خاطر حملات اخیر به خاک ایران و نقض دیپلماسی.

2- اشاره به بحران‌های منطقه‌ای: نسل‌کشی در غزه، تجاوز به حاکمیت لبنان، ویرانی سوریه و جنگ یمن.

3- تأکید بر مقاومت ملی و نفی سلاح هسته‌ای؛ ایران را کشوری مقاوم و قانون‌مدار معرفی کرد.

4- هشدار درباره پروژه اسرائیل بزرگ و پیامدهای آن برای امنیت منطقه.

5- دعوت به عدالت بین‌المللی و صلح مبتنی بر قانون نه زور.

نقاط قوت:

تصویر مقاومت‌گرایانه و ضدظلم که می‌تواند در میان کشورهای اسلامی و افکار عمومی منطقه بازتاب مثبت داشته باشد.

استفاده از زبان حقوقی و اخلاقی مثل «عدالت»، «حقوق بشر» و «حاکمیت کشورها» که موضع ایران را قابل‌قبول‌تر نشان می‌دهد.

انسجام پیام داخلی و خارجی؛ نقد حملات اخیر هم به افکار عمومی داخل پاسخ می‌دهد و هم در سطح جهانی شنیده می‌شود.

دو چالش احتمالی در این سخنرانی:

لحن تند علیه آمریکا و اسرائیل می‌تواند برای برخی کشورها سیگنال سختی و انعطاف‌ناپذیری باشد.

اثر عملی محدود؛ سخنرانی‌های مجمع عمومی بیشتر جنبه نمادین دارند تا تغییر واقعی در معادلات قدرت.

پیامدهای مورد انتظار از این سخنرانی مورد انتظار است:

1- تقویت جایگاه ایران نزد جریان‌های مقاومت و رسانه‌های منطقه‌ای

سخنان پزشکیان می‌تواند نزد گروه‌های مقاومت در فلسطین، لبنان و حتی برخی محافل مردمی در جهان عرب و جهان اسلام، ایران را بیش از پیش به‌عنوان «حامی مظلومان» تثبیت کند. رسانه‌های عربی هم این بخش‌ها را برجسته کردند و این امر می‌تواند سرمایه نمادین ایران در جهان اسلام را تقویت کند.

2- ایجاد فشار رسانه‌ای و اخلاقی بر آمریکا و اسرائیل

مطرح کردن موضوع حملات مستقیم به ایران و نیز نسل‌کشی در غزه در صحن علنی سازمان ملل، فضایی ایجاد می‌کند که افکار عمومی جهانی بیش از پیش بر سیاست‌های آمریکا و اسرائیل حساس شود. هرچند این فشار الزاماً به تصمیمات فوری سیاسی منجر نمی‌شود، اما در سطح رسانه‌ای و دانشگاهی می‌تواند به گسترش بحث‌ها علیه سیاست‌های آن‌ها بیانجامد.

3- احتمال سردی روابط با برخی همسایگان و میانجی‌ها

برخی کشورهای عربی که در سال‌های اخیر روابط خود با اسرائیل یا آمریکا را گسترش داده‌اند، ممکن است این لحن تند ایران را تهدیدی برای ثبات منطقه تعبیر کنند. این موضوع می‌تواند شکاف بیشتری میان تهران و برخی دولت‌های عربی ایجاد کند یا روند میانجیگری‌ها را دشوارتر سازد.

4- پیامد محدود در سطح دیپلماسی عملی

مجمع عمومی سازمان ملل بیشتر جایگاه نمادین دارد تا اجرایی؛ بنابراین بعید است صرفاً بر اثر این سخنرانی تحولی در پرونده هسته‌ای، تحریم‌ها یا مذاکرات مستقیم با قدرت‌های بزرگ رخ دهد. با این حال، مطرح شدن دیدگاه ایران در برابر چشم جهانیان، می‌تواند فضای روانی مذاکرات آینده را تحت تأثیر قرار دهد.

5- افزایش سرمایه سیاسی برای ایران در ائتلاف‌های نوظهور

تکیه بر گفتمان عدالت و مقاومت، می‌تواند به ایران در تعامل با بلوک‌های غیرغربی مثل بریکس، شانگهای و کشورهای مخالف هژمونی غرب امتیاز نمادین بدهد. چنین موضع‌گیری‌هایی می‌تواند همکاری‌های آینده ایران با این بلوک‌ها را تسهیل کند.

6- میدان‌داری بیشتر ایران در روایت منطقه‌ای

با طرح هم‌زمان موضوعاتی مانند فلسطین، لبنان، سوریه و یمن، ایران نشان داد که خود را بازیگری منطقه‌ای با چشم‌انداز فراتر از مرزهای ملی معرفی می‌کند. این نگاه می‌تواند جایگاه ایران را در معادلات منطقه‌ای تقویت کند، اما همزمان خطر تقابل بیشتر با بلوک غرب ـ اسرائیل را افزایش خواهد داد.