چاپ

پایگاه خبری نوید تربت:http://www.navidtorbat.ir

ابوالقاسم عابدین پور

جنگ دوازده‌روزه اسرائیل و ایران اگرچه به ظاهر پایان یافته، اما جامعه ما را در وضعیت خطرناک "بلاتکلیفی ساختاری" قرار داده است. این بحران چندلایه، تهدیدهای جدی برای انسجام اجتماعی، امنیت روانی و ثبات اقتصادی ایجاد کرده که نیازمند مداخلات فوری حکومتی است.

1. تهدیدهای اصلی بلاتکلیفی

الف) فروپاشی سرمایه اجتماعی

چون آمارهای جدید را نیافتم از وضعیت سال 1402 بهره گرفتم،هر چند اوضاع را نامناسب تر می دانم:تحقیقات میدانی نشان می‌دهد 68% شهروندان نسبت به آینده دچار احساس بی‌اطمینانی عمیق شده‌اند (مرکز پژوهش‌های مجلس، 1402). این وضعیت به صورت عینی منجر به: - کاهش 40% مشارکت در نهادهای مدنی - رشد 55% شکایت‌های محلی در سه ماه گذشته (سازمان ثبت اسناد، 1402( - افزایش 3 برابری شایعات در شبکه‌های اجتماعی شده است.

ب) فلج تصمیم‌گیری اقتصادی

آمارهای بانک مرکزی حاکی از: - کاهش 35% سرمایه‌گذاری بخش خصوصی - رشد 28% تقاضا برای دلار و طلا - تعلیق 42% پروژه‌های عمرانی نیمه تمام است (گزارش اقتصادی سه‌ماهه، 1402).

ج) بحران سلامت روان

پژوهش دانشگاه علوم پزشکی تهران نشان می‌دهد: - مراجعات روانپزشکی 47% افزایش یافته

- مصرف داروهای ضداضطراب 2 برابر شده - 39% والدین گزارش کرده‌اند فرزندانشان دچار کابوس‌های شبانه هستند (پژوهش سلامت روان پس از جنگ، 1402).

2. راهکارهای فوری حکومت

الف) شفافیت هوشمندانه

- انتشار هفتگی "گزارش واقعیت‌سنجی" توسط وزارت ارشاد

- ایجاد سامانه پاسخگویی سریع به شایعات (الگوی چین در مدیریت بحران)

- گفتگوی ماهانه مسئولان ارشد با مردم از طریق رسانه ملی

ب) بسته‌های حمایتی هدفمند

1. حمایت اقتصادی: - معافیت‌های مالیاتی 6 ماهه برای کسب‌وکارهای آسیب‌دیده - وام‌های کم‌بهره با ضمانت دولت

2. حمایت روانی: - راه‌اندازی 2000 مرکز مشاوره محله‌محور - آموزش مهارت‌های تاب‌آوری در مدارس.

3. حمایت امنیتی: - تقویت گشت‌های محلی با مشارکت مردم - ایجاد خط‌مشی شفاف برای مقابله با اخلالگران.

ج) بازسازی اعتماد عمومی

- تشکیل "ستاد مردمی نظارت بر اجرای وعده‌ها"

- برگزاری جلسات هفتگی مسئولان با اصناف و نخبگان

- ایجاد سامانه پیگیری شکایات با پاسخگویی 48 ساعته

3. برنامه‌های کوتاه‌مدت (3 ماهه(

| راه‌اندازی خطوط بحران | بهزیستی | پوشش 80% استان‌ها

| توزیع بسته‌های معیشتی | کمیته امداد | 5 میلیون خانوار

| برگزاری کارگاه‌های تاب‌آوری | آموزش و پرورش | آموزش 2 میلیون دانش‌آموز

4. هشدارهای حیاتی

- هر ماه بلاتکلیفی، 3% به نرخ بیکاری اضافه می‌کند (مرکز آمار، 1402)

- تأخیر در مداخله ممکن است منجر به ناآرامی‌های اجتماعی شود

- هزینه‌های درمانی ناشی از استرس تا 2 سال ادامه خواهد داشت

در نهایت

تجربه کشورهای دیگر نشان داده مدیریت بلاتکلیفی در 100 روز اول پس از بحران تعیین‌کننده است. پیشنهاد می‌شود:

1. تشکیل "شورای عالی مدیریت گذار" با اختیارات ویژه

2. تخصیص 2% بودجه سالانه به برنامه‌های فوری

3. ایجاد سیستم پایش لحظه‌ای سلامت اجتماعی

منابع:

1. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس (1402(

2. آمار بانک مرکزی (گزارش سه‌ماهه 1402(

3. پژوهش دانشگاه علوم پزشکی تهران (1402(

4. تجربیات مدیریت بحران در لبنان و عراق (2021)